Phóng viên: Ông nói về sự hư học
trong giáo dục, trong tấm bằng ĐH.
Nhưng có lẽ sự hư học ở ta đâu chỉ
tồn tại ở bậc ĐH?
Ông Giản Tư Trung: Đúng vậy. Sự
hư học của chúng ta bắt đầu từ rất
sớm. Tôi xin đưa ra một ví dụ về sự
hư học tồn tại không ít trong thực
tế. Môn họa cô cho trò bài tập vẽ
một bức tranh. Đứa trẻ không vẽ
được sẽ nhờ bố mẹ vẽ, nếu bố mẹ
vẽ không được họ có thể thuê thợ.
Cậu học trò dễ dàng đạt được điểm
10 nhờ bức tranh của người khác vẽ.
Đằng sau điểm 10 là bầu trời sung
sướng. Nhưng sau sự sung sướng
đó có thể giết chết một con người.
Môn họa là để nâng cao năng lực
mỹ cảm, khả năng cảm nhận cái đẹp
và phát triển trí tưởng tưởng.
Nhưng phần quan trọng trong năng
lực của đứa trẻ bị tước đi và chúng
ta lại nhét vào đầu đứa trẻ thứ mà
cuộc đời nó không cần là sự giải dối.
Điều nguy hiểm hơn là người ta vẫn
tưởng và tin rằng mình đang làm
điều tốt cho đứa trẻ.
Xuất phát từ sự thực học, tấm bằng
sẽ vô cùng quý giá. Trong ảnh: Sinh
viên Trường ĐH Sư phạm TPHCM
trong ngày hội nghề nghiệp.
Phóng viên: Vậy có cách nào để
chúng ta tránh được sự hư học?
Ông Giản Tư Trung: Sự hư học
hiện nay có lỗi từ nhiều chủ thể.
Giáo dục được cấu thành bởi 5 chủ
thể gồm nhà nước, nhà trường, nhà
giáo, nhà mình (gia đình) và người
học. Vai trò của nhà nước là quan
trọng nhất nhưng như vậy không có
nghĩa là các “nhà” khác không có
trách nhiệm ở đây.
Ở độ tuổi các bạn SV, đã vào ĐH thì
người học cần minh định được mục
đích học tập của mình. Không thể
chỉ đỗ lỗi cho hoàn cảnh mà phải tự
làm chủ cuộc đời mình. Nếu bạn
muốn học tử tế thì không ai có thể
cấm bạn, đúng không?
Phóng viên: Nhiều người tìm mọi
cách để vào bằng được ĐH nhưng
cũng nhiều bạn trẻ do không vào
được ĐH hoặc chủ động không chọn
lối đi này để vào đời. Ông có lời
khuyên gì cho họ?
Khát vọng vào ĐH không xấu. Ước
mơ được học cao, học xa là điều
đáng khen ngợi, khuyến khích lắm
chứ. Nhưng mọi người cần tự trả lời
câu hỏi cho mình: “Vào ĐH để làm
gì?”. Vào để lấy tấm bằng “lòe”
thiên hạ hay để nâng tầm con
người mình. Chúng ta nên nhìn vào
bản chất và mục đích chứ không thể
nhìn vào hình thức để đánh giá tốt
hay xấu.
Nếu không vào được ĐH cũng đừng
quá đau khổ vì sự học lớn hơn ĐH
rất nhiều, không ai phải dừng con
đường học của mình hết bản thân
bạn muốn học. ĐH chỉ 4 - 5 năm thôi,
còn sự học là cả đời.
Còn nhiều bạn bỏ hoặc không chọn
học ĐH, theo tôi không có đúng hay
sai ở đây mà là lựa chọn. Lựa chọn
đó có thể tốt với người này, chưa
tốt với người kia. Bạn cần biết lẽ
sống của cuộc đời mình là gì và tùy
thuộc và khả năng, điều kiện, hoàn
cảnh có phù hợp hay không.
Nhưng có một điểm chung cho tất
cả mọi người: Ai muốn thành công
đều phải học.
Trân trọng cảm ơn ông!